Sözleşmeli Subay ve Astsubayların Sözleşmesinin Yenilenmemesi

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Jandarma Genel Komutanlığı (JGK) ve Sahil Güvenlik Komutanlığının (SGK) subay ve astsubay ihtiyacının bir kısmı 4678 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinde İstihdam Edilecek Sözleşmeli Subay Ve Astsubaylar Hakkında Kanun (Kanun) ve Sözleşmeli Subay ve Astsubay Yönetmeliği (Yönetmelik) hükümleri kapsamında temin edilen sözleşmeli subay ve astsubaylar ile karşılanmaktadır.

Sözleşmeli subay ve astsubayların yetki ve görevleri konusunda muvazzaf subay ve astsubaylardan hiçbir fark bulunmamaktadır. Ancak üstsubay statüsüne geçiş yapılamaması ve sözleşme bitim tarihinde sözleşmelerinin yenilenmesi gerekliliği gibi birkaç noktada farklılık bulunmaktadır.

Sözleşmeli subay ve astsubayların sözleşmelerinin yenilenmesi konusu her iki tarafın (sözleşmeli subay/astsubay ve idare) mutabık kalması durumunda mümkün olabilmektedir. Dolayısıyla taraflardan bir tanesinin sözleşmenin yenilenmesini istememesi durumunda sözleşme ilişkisi sona erer ve ilgisine göre TSK, JGK, SGK ile ilişiği kesilir.

İdarenin Sözleşme Yenileme(me) Konusundaki Takdir Hakkının Sınırı

Sözleşmeli subay ve astsubayların sözleşmesinin yenilenmesi için talepte bulunmamasına herhangi bir gerekçe bildirmesi gerekmemektedir. Ancak idarenin personelin sözleşme uzatma talebinde bulunması neticesinde bu talebi kabul etmemesi bir idari işlemdir. Her idari işlem gibi bu idari işlemin de hukuka uygun olması gerekmektedir. Aksi takdirde hukuka aykırı her işlem gibi açılacak dava neticesinde sözleşme yenilenmemesi işlemi iptal edilir. Dolayısıyla idarenin personelin sözleşmesini yenileyip yenilememek konusunda takdir hakkı olmakla birlikte bu hakkını sınırsız olarak kullanamaz. İdarenin takdir hakkını kullanırken Kanun ve Yönetmelikteki şartlar ile idare hukukunun genel prensiplerine (istikrarlılık, eşitlik vb.) uygun hareket etmesi gerekmektedir.

Sözleşmeli subay ve astsubayların sözleşmelerinin yenilenip yenilenmeyeceğine TSK, JGK ve SGK’da kurulacak komisyonlar vasıtasıyla ve bu komisyonun hangi kriterlere (nitelik belgesi, sicili, takdir/ceza durumu, amir kanaatleri, almış olduğu eğitimler gibi hususlar çerçevesinde mesleki safahatları dikkate alınarak ilgili komutanlık personel ihtiyaçları doğrultusunda) göre karar vereceği Yönetmeliğin 14/1/a maddesinde düzenlenmiştir.

Bu şartlara ilave olarak sözleşme fesih şartlarının bulunması durumunda da idarenin evleviyetle personelin sözleşmesini yenilemeyebileceğini önemle belirtmek gerekmektedir. Dolayısıyla personelin sözleşme yenilemeye ilişkin şartları taşıması gerektiği sözleşme feshini gerektirecek bir durumun kendisinde olmaması gerektiği konusunda şüphe bulunmamaktadır.

Bu şartların dışında bulunduğu rütbede kadro karşılama oranı incelendiğinde subay/astsubay ihtiyacı varsa, Kanun ve Yönetmelik kapsamında ilişiğin kesilmesini gerektirecek nitelikte herhangi bir olumsuz nitelik yoksa (örn. arşiv araştırması neticesinde ilişiğin kesilmesini gerektirmeyecek nitelikte bir not olması vb.) idarenin sözleşmeyi yenilememesi işlemi hukuka aykırı olacaktır.

İdarenin mevzuatta belirtilen şartlara ya da idare hukukunun genel prensiplerine aykırı bir şekilde istekli personelin sözleşmesini yenilememesi durumunda ilişik kesildikten sonra 60 gün içerisinde ilişik kesilen yer idare mahkemesinde iptal davası açılması gerekmektedir. Personelin mesleğine geri dönebilmesi konusunda her somut olay özelinde dava dilekçesi ve idarenin savunma dilekçesine karşı verilen savunmaya cevap dilekçesi hayati öneme haizdir.